Kerim Çaplı (Kim Capli)
Kim demiş türk virtüöz yok diye değerini bilmiyoruz...
kaybolmuş bir dâhi: kerim çaplı
2 kasım salı günü, 55 yaşında bir müzisyen, sessiz sedasız bu hayattan çekildi. adını çok az kişi biliyordu ama bilenler için, kerim çaplı, bir dâhiydi. davul, gitar ve klavyede virtüözdü. vokalde de tüm yeteneğini gösterirdi. çaplı'nın parlak başlayan hayatı, ruhsal ve fiziksel rahatsızlıkları nedeniyle parlaklığını yitirerek sona ermişti. çaplı'yı tanıyanlar, onun yeteneğinin türkiye'de başka kimsede olmadığı konusunda hemfikirler. bir de karmaşık bir insan olduğu konusunda...
kerim çaplı, 17 ocak 1949'da izmir karşıyaka'da doğar. piyanist erdoğan çaplı ve opera sanatçısı azra gün'ün oğludur. çaplı, babasıyla birlikte, 1955'te abd'ye taşınır. erdoğan çaplı ya da new york'ta (rochester) bilinen adıyla 'piano pasha', ünlü crescent beach hotel'de piyano çalmaktadır. o sıralarda 15 yaşında olan kerim çaplı'nın, babasıyla davul çaldığı ve çok yetenekli olduğu kulaktan kulağa yayılmıştır. beatles şarkıları cover'layan groop ltd. adında bir grubu olan 17 yaşındaki jake gerber, çaplı'ya birlikte çalmayı teklif eder. beatles'a hayran olan çaplı teklifi kabul eder. davul çalmanın yanı sıra vokal da yapabileceğini söylediğinde, gerber onu pek ciddiye almaz. fakat çalmak için bir araya geldiklerinde işler değişir. çaplı, herkesi hayretler içinde bırakır.
kuzey new york'ta yavaş yavaş popüler olmaya başlayan groop ltd.'ın başarı grafiği, çaplı'nın da katılımıyla hızla yükselmektedir. 1964 yazında çaplı ve gerber'ın yazdığı iki şarkıdan oluşan bir albüm yayımlarlar. ciddi bir başarı kazanırlar. şarkılar, listelere girer, grup televizyon programlarına çıkar. bu arada erdoğan çaplı, oğlunu kontrol altına alamamaktadır. gerber'ın anne ve babası çaplı'nın kendileriyle kalmasını önerir. çaplı, liseyi bırakır ve gerber'la birlikte yaşamaya başlar. 1965'in sonuna doğru, grup içinde problemler yaşanmaya başlar. gerber ve çaplı, kardeş gibi olmalarına rağmen, çok da kavga etmektedir. 1966 ortalarında grup dağılır. çaplı, bir süre the heard'de çalar, daha sonra kaliforniya'ya taşınır ve sundowners adlı gruba katılır. 1967 yazında, monkees'in alt grubu olarak turneye çıkarlar. o dönem, ingiltere'de beatles neyse, amerika'da da monkees odur. bir gün jake gerber'a, çaplı'dan bir telefon gelir. çaplı, grubuyla birlikte rochester'a geldiğini ve onunla buluşmak istediğini söylemektedir. holiday inn'e giden gerber, inanılmaz bir kalabalıkla karşılaşır. grupla ve monkees'le tanışır. çaplı, gerber'a kendileri gibi monkees'in alt grubu olan ama birkaç gün önce işine son verilen çok iyi bir gitaristi kaçırdığını söyler. gitaristin adı jimi hendrix'tir. çaplı'ya göre, hendrix'in atılma sebebi, olağanüstü çalması ve monkees'den sahne çalmasıdır.
çaplı, monkees'in kayıtlarında davul çalar. bu sıralarda babasını kaybeder. 1969'da, bir gün ortadan kaybolur. herkes, intihar ettiğini ya da vurulduğunu düşünmektedir. oysa türkiye'ye dönmüştür.
hendrix'le çaldı
yönetmen selim demirdelen, kerim çaplı'nın ilginç hikâyesini duyunca, filme aktarmak üzere hayatını araştırmaya başlamış. demirdelen ve asistanı ekin kohen, iki yıl süren araştırmalar sonucu yukarıdaki bilgilere ulaşmış. bunca ayrıntıya rağmen, çaplı'nın hayatının bir bölümü hâlâ karanlıkta.
kerim çaplı'yla ne zaman tanıştınız?
iki sene önce mojo'da tanıştım. kardeşim mehmet, mojo'da çalıyor; ondan ne kadar iyi bir müzisyen olduğunu duyuyordum. bir sürü hikâye vardı, anlatılan. jimi hendrix'le çalmış falan diye; ben de araştırmaya karar verdim.
nasıl araştırma yaptınız?
onu tanıyanlarla konuştum, internetten araştırdım. son dönemde sağlığı iyi olmadığı için kendisi çok anlatmıyordu. daha doğrusu anlatamıyordu çünkü hatırlamıyordu geçmişini. en etkileyici tarafı, davulcularla konuşuyorsunuz, "abi, ben onun tırnağı olamam," diyor, solistlerle konuşuyorsunuz "onun gibi solist görmedim," diyor, gitaristlerle konuşuyorsunuz aynı şeyi söylüyor. ben bu kadar yetenekli bir adam türkiye'de tanımıyorum. araştırmalar devam etti ve amerika'daki arkadaşlarına ulaştım.
nasıl ulaştınız?
internette araştırma yaparken, yahoo'da bir sohbet sayfasında, 60'ların grupları ile ilgili araştırmalar yapan bir adamla tanıştım. çaplı'nın rochester'da yaşadığını öğrendim. ingiltere'de müzisyen üretmek anlamında liverpool neyse, amerika'da da rochester o.
çaplı, jimi hendrix'le sadece aynı sahnede mi çalmış, yoksa beraber çalmış mı?
turnenin sonuna doğru hendrix, davulcusuyla bir problem yaşıyor ve çaplı'yla çalıyor. kendisi hendrix'in davulcu adayları arasında. ama hendrix ölüyor.
peki bu başarıya rağmen neden türkiye'ye dönmüş?
bilmiyorum. istanbul'a döndükten sonrası biraz muamma. benim kabaca bildiğim, apar topar askere alınıyor. o bir darbe indiriyor. amerika'da çok popüler oluyor, sanıyorum o ruh haliyle türkiye'ye gelip rock star gibi karşılanmayı beklerken askere alınıyor.
amerika'daki arkadaşları intihar ettiğini zannediyorlarmış...
evet. aslında kerim'i biri vurdu diye duymuşlar. onlara, "kerim çaplı hakkında bir araştırma yapıyorum," diye mail attığımda çok şaşırdılar ve "30 senelik bir sır perdesini kaldırdın," dediler.
buradaki müzisyenlerle bağlantıya geçtiğiniz zaman söyledikleri ortaktı değil mi? çok iyi bir müzisyen, hatta dâhi olduğu ama aynı zamanda çok karmaşık ve anlaşılmaz olduğu, kavga ettiği...
karmaşık olduğu, çok konuşmadığı, kavga çıkarttığı, insanlar kendisine dik dik baktığı zaman sinirlendiği, kafalarına baget fırlattığı...
tükürdüğü...
tükürdüğü, anlatılan hikâyeler arasında.
bir yandan da çok kibarmış ama.
çok iyi bir ailenin çocuğu, dolayısıyla çok görgülü bir adam. ben sinirlendiğini görmedim. röportajlar esnasında çok soru sorduğumuzda biraz canı sıkılıyordu. bir gün röportaj için ofise geldiğinde hiç konuşmadı. sorduk, "ne oldu?" diye. beyoğlu'nda bir otelde kalıyordu. otelin önünde bir hafta önce silahlı çatışma olmuş. bir haftadır buna takmış, "burası nasıl bir memleket," deyip duruyordu. çok duyarlı bir adamdı. konuşmanın ortasında bir anda gözlerinden yaşlar akmaya başlıyor ve "karımı, çocuklarımı son bir kez görmek istiyorum," deyiveriyordu.
son zamanlarına kadar görüşme imkânı bulabildiniz mi?
son altı ayında konuşamıyordu, otelden de çıkamıyordu. sağlığı kötüye gitmeye başlayınca aranızda duygusal bir bağ oluşuyor. filmi bir kenara bırakıp onu iyileştirmenin peşinde koşmaya başladık. check up'lar yapıldı ve beyninde ödem olduğu ortaya çıktı. tam ameliyat ettirelim, belki sağlığına kavuşur derken, kaybettik.
neden otellerde yaşıyordu?
ailesiyle görüşmüyordu, psikolojik sorunları sebebiyle tek başına yaşayacak durumda da değildi. batu abi, sağ olsun ona otel ayarlamıştı. otelleri de devamlı değiştiriyordu, çünkü kavga ediyordu resepsiyonla. konuşmalarımızda, "ah bir ev tutsak, ben orada müzik yapsam. 10 milyon tane beste var kafamda, onları çalmam lazım," diyordu. en büyük hayalim, bu filmi yapıp onun da galaya gelmesi ve türkiye'nin bu adamı tanıması, çocuklarının da babalarıyla gurur duymasıydı.
kerim çaplı'nın yayımlanmamış bir albümü var, değil mi?
evet. beş sene önce yaptığı yayımlanmamış kayıtları buldum. rıza erekli'de kaydedilmiş, yavuz selim gencer sponsor olmuş. tamamı ingilizce, her şeyi kerim çaplı çalmış. şimdi o albümün yayımlanmasına çalışıyorum.
kerim çaplı'yla ilgili, neredeyse şehir efsanesi olmuş hikâyeler vardır...
evet. konsere çıkmışlar, kerim abi klavye çalıyor. elektrik arızası oluyor ve klavye bir şekilde ters dönüyor. yani tizden basa... kerim çaplı, "olsun önemli değil, ben çalarım," diyerek bütün konseri tersten çalıyor.
tüm bu araştırmaların sonucunda ne yapmayı düşünüyorsunuz?
aslında film benim için artık ikinci planda. birinci planda çaplı'nın tanınması var. dolayısıyla film gerçekleşmezse bütün bu araştırmalar başka bir form olabilir. öyle ya da böyle onun ne kadar önemli bir müzisyen olduğunun herkes tarafından öğrenilmesi lazım.
sizce kerim çaplı, amerika'dan türkiye'ye dönmeseydi, şu anda dünya starı olabilir miydi?
kesinlikle. dünya starı değilse bile, dünya çapında çok önemli bir müzisyen olurdu. türkiye'ye gelmiş olması, maalesef şanssızlık.
"kaderi zorlamadım ve görüşmedik"
sündüs tanman, kerim çaplı'yla 1981'de, taksim dilson oteli'nde müdür sekreteri olarak görev yaptığı sırada tanışmış. çaplı'nın annesini de çocukluğundan tanıyormuş. 1985'te evlenmişler, 1994'te ise boşanmışlar. "ben kerim'in rahatsızlığı olduğunu bile bile onunla evlendim. bu yüzden onu suçlayamam," diyor tanman. zor bir çocukluk geçirmiş olan çaplı'nın sıcak bir yuvası olursa bazı şeylerin düzeleceğini düşünmüş. fakat evlendikleri yıl çaplı'yı doktora götürmeye başlamış, sonunda da tedavi olması için hastaneye yatırmış.
1992'de ayrı yaşamaya başladıktan sonra çaplı'yla bir daha hiç görüşmeyen tanman, "hani kaderi zorlamazsınız ya, öyle bir şeydi," diyor. "aramadım, o da aramadı. çocuklarını görmek isteseydi, tabii ki gösterirdim. görüşmesek bile bizi hep sevdiğini söylemiş." sündüs tanman ve kerim çaplı'nın deniz (18), aylin (17), alican (16) ve ahmet (15) adında dört çocuğu var. hepsi müziğe yetenekli ve ilgili. fakat tanman, maddi imkânsızlıklardan ötürü çocuklarına enstrüman alamadığını söylüyor. çaplı için "dâhiydi," diyor tanman ve ekliyor. "ama çok hazin bir ölüm. ölümünden evvel, beyninde ödem oluştuğundan haberdar olsaydık, mutlaka yardımcı olurduk. sağ olsunlar batu mutlugil ve arkadaşları yardımcı olmuş. biz olamadık. bu, içimdeki büyük bir yaradır."
kaynak : radikal.com.tr
Blue Blues Band bizzat kendisi Led Zeppelin den Rock n Roll söylemiştir. Link:
