Arkadaşlar bu yazıyı başka bir forumda okudum paylaşmak istedim buyrun.
Bu makalede kendi tonunuzu sekillendirme ve mevcut ekipmaninizi nasil en iyi $ekilde kullanabileceginize dair sizlere yardimci olmaya calisacagim.
Butun bunlardan bahsetmeden once belli varsayimlari kirmak durumunda kalacagim. En onemlileri; ton nedir, tonu en cok ne etkiler, ekipmanlarimizdaki hangi degisiklikler bizi istedigimiz tona daha yaklastirir…
Ilk olarak biz gitaristlerin anlamasi gereken birsey var. Bu da tonun nereden, nasil ve ne $ekilde ortaya ciktigi. Ton dedigimiz olay amfimizin cikarttigi ses degil, aksine bizim duydugumuz bir sestir. Her nasil olduysa sagir olsaydik amfiyi sonuna kadar acsak dahi ton namina bir is yapilmayacagini anliyoruz; fakat tonun aslinda beynimizde olusan bir konsept oldugunu bir turlu anlayamiyoruz.
Cok basit. Ton, siz o anda ne duyuyorsaniz odur. Bu bahsi gecen ton da once kafamizda olusur. Istedigimiz tonlar, duymak istedigimiz mukemmel tingirtilar aslinda kafamizin icinde degil mi? O zaman once bu isin bilincinde olmamiz gerekmekte. Neyi istediginizi bilmezseniz herhangi bir sonuca ulasamazsiniz, degil mi?
Dolayisiyla, biz baskasinin tonunu yakaladik dedigimiz zaman aslinda kendimizi avutuyoruz. Cunku biz aslinda o kisinin kafasinda sahip oldugu tonu kendi kafamizda cok cok farkli duyarak cok daha farkli olusturuyoruz. Bu yuzden bizim kafamizdaki ton kavrami olgunlastikca her defasinda o gitaristin tonuna yaklastigimizda aslinda (eger dogru yoldaysak) o tona daha da yaklasiyoruz.
Burada bahsettigim tonu birebir yakalama konsepti degildir. Boyle birsey soz konusu olamaz zaten. Eger kafamizda o tona iliskin belli dinamik degerleri birebir yakaliyorsak, aslinda olay bitmemis midir?
Imzamda da bahsettigim Andy Timmons'un Resolution tonunu yakalamam odur. O tonu mumkun degil aynen yakalayamam, çünkü bir kere benim CD'mden duydugum ton, lineer olmayan bir mikrofonla kaydedilip, yine mukemmel olmayan bir preamfi ile mukemmel olmayan bir ortamda kaydedilmis bir tondur. O anda Andy Timmons'un odada duydugu tonun bir mikrofonla en iyi $ekilde yakalanmaya calisilmasi o tonu aynen bana iletmez. Nitekim 4x12"lik kabinin onunde durduktan sonra ayni seyi bir de tek bir mikrofon ile sade bir kayitta dinleyin. Mumkun degil sesin alakasinin olmasi, tonal hacim olarak amfiden cikan orijinal sesin yanindan bile gecemez.
Iste bu nedendir ki evde kayit yapan cok fazla kisi husrana ugrar. Ben bile bu konuyu yazacak kadar birseylerden anlamama ragmen bir amfiden kayit alirken cokca terler doktum. Hayatimda aldigim en kolay kayit sanirim 30 liralik bir mikrofonu 8" hoparloru olan Behringer amficigimin onune koyup mikrofondan cikan sinyali bir laptop mikrofon girisine girip kayit almak oldu.
"Tas-kagit-makas" oynar gibi sag avucunuzu avucunuzun ici yuzunuze bakacak $ekilde bir kol mesafesinde onunuze koyun. Bu 12" hoparlorlu bir kabinde mikrofonu koyabileceginiz alani temsil eder. Siz mikrofonu 1 cm oynatinca duydugunuz ton, bir oncekinin turevi gibi olur. 4 cm oynattiginiz mi alakasi kalmaz…
Iste bu yuzdendir ki dandik ekipmanla baslamayi bir nimet sayarim. Dandik bir preamfide ne yaparsaniz yapin, dolu gurultunuz olur ve minik amfinizden cikan sese mikrofonu yaklastirdiginizda ses oyle cok da degismez. Siz biraz kurcalamaya calissaniz da sinirlariniz bellidir. Mikrofon pozisyonu ile ugrasmaya, hatta birden fazla mikrofonun getirisinden cok goturusunun oldugu durumlarla ugrasmaya ihtiyaciniz kalmaz. Sizler daha cok calmaya odaklanirsiniz. Ve gitaristligin olayi da oncelikle iyi birseyler calabilmek degil midir? Hangi gitarist ton denen beyinsel algiyi iyi calmaya degisir? (Ben boyle kisiler taniyorum, hatta koca koca kitleler var boyle butikciler deriz biz onlara)
Benim hayat hikayemi anlatmama gerek yok, bosverin uzulmeyin. Ancak herseye ben buyuk ihtimalle cogunuzdan daha dandik bir konumda basladim. Ve sanirim hakikaten bu $ekilde olmasi cok iyi oldu. Bu sayede cok sey ogrendim.
Kendi tonunuzu olusturmaya gelince sanirim onceliginizi kavradiniz. Bu oncelik tonunuzu kafanizda olusturmaniz gerektigi. Ve hayir, bu ton (dramatik olsun diye diyorum), korsan indirdiginiz 128kbitlik bir mp3 pauzzz (pause) etmekle, "aha bu iste lan bunu istiyorum" demekle olmuyor.
Siz gitarinizi elinize aldiginizda, amfinizin lambaciklarinin isinmasini beklerken (veya penanizi ararken), kafanizda bir ton olusmamissa burada hatalisiniz. Birsey duymadan once siz kafanizin icinde duymalisiniz. Kafanizda bir sarkiyi orkestre edin demiyorum (bunu ben bazi istisnai durumlarda yapabiliyorum, hehehe), mesela kafanizda basit bir pentatonik solo atin ve buna attiginiz tonu duyun. Dumeni olmayan gemi, gemi degildir, aksine, Marmara Denizi'nde yuzen yarim litrelik Erikli pet sisesinden farki yoktur.
Bunca ufak sacma laflardan bahsetmemin tek nedeni sizin kafanizda bu hatayi canlandirmaniza yardimci olmak. Insanlar hatalarindan sadece hatalarinin farkinda olduklarinda ogrenirler. Yoksa oylecene devam ederler.
Kafanizda bir ton duymak kisa surede olacak bir is degil, fakat elinizde bulunan ekipmani taniyorsaniz eger (ki tanimaniz icin neler yapmaniz gerektigi konusunda size birkac tavsiyede bulunmak istiyorum) kafanizda duydugunuz tonu aynen kafanizin disinda yaratabilirsiniz!
Ekipmanimizi taniyalim.
Oncelikle, gitariniz ile amfiniz arasinda kalan tum bu copleri (pedal, pedal ara kablosu, noyz geyt) ait olduklari bir yere yigin. Amfiniz yoksa amfi alin (ekonomi iyi degil, bu amfi saticilari para kazanmak zorunda). Gitariniz ve amfiniz arasinda metresi 5 liradan az jak olmasin. Tellerinizi yenileyin, gitarinizin aglayislarina kulak verin. En iyi gitar, hic suphesiz sizin kisisel zevklerinize gore ayarlanmis bir gitardir (eline 30-40 farkli Fender alan birinden gelsin). Gitarinizin sapi yamuk yumuksa yaptirin. Koprusunu begenmiyorsaniz gitarinizi satin farkli köprülü bir gitar alin. Hemen alamiyorsaniz bekleyin. Kimsenin yarin olecegi yok ya?
Simdi hazir misiniz?? Bir dakika! Kafanizda olusan ton nedir? Olmadi simdi, o kadar konustuk falan yine kafaniz ekipmanda kaldi di mi? Amfinizi nereye ayarlamaniz gerektigi kaldi! Yaziklar olsun!
Saka bir yana (aslinda cok ciddiyim) yapmaniz gereken cok basit. Gitariniz tam akortlu, telleri gicir gicir ve her ozelligi sizin calim stilinize uygunsa kulaginizi ust kanatciga dayayin (ucuz gitar/pahali gitar muhabbeti degil bu. Bana ucuz gitarinizi verin, fabrikadan ayarlanmis bir Jem 7vwh'den daha calinabilir hale getirebilirim). Gitarinizin dogal tonu budur arkada$lar. Biraz akustik gitarimsi, biraz olu, biraz canli, biraz sacma bir ton. Bu ton sizin kafanizda ton sekillendirmenize yardimci olabilir.
Her neyse, asil konumuz kafamizdaki ton. Oncelikle sekillenmesi kolay oldugundan sizden temiz bir ton (clean) kurgulamanizi arzularim. Kafanizda duydugunuz clean ton humbucker veya single coil tonlarindan biri degil ise cok da kasmaya gerek yok. Fakat bunlardan birini duyuyorsaniz ve gitariniz uymuyorsa bir kere ne yaparsaniz yapin, memnun olmayacaksiniz. Cunku bastan dedigim gibi, gitar sizin isteklerini karsilamali. Push/Pull Potanslar gibi efektif metodlar mevcut, sahsen uygularim potansim bozuk olsa dahi. Bu biz fakir adamlarin bir tonal versatile probleminin ucuza tek gitarla cozulmesi gibi birsey. Cozumlerinizde yaratici olun!
Altta bahsettigim bazi seyler icin BENCE, BENCE, BENCE ifadesini bastan uygulamak durumundayim. Dun aldigim bir elestiride bunun cok net olmadigi ifade edildi.
Gitarinizin manyetiklerini olabilecek en dusuk cikisli secmeye ozen gosterin. Gitar dediginiz versatil bir enstrumandir. Eger siz de gitariniz gibi versatil olmak istiyorsaniz, %50 clean ton %50 distortion gibi, bu is EMG'lerle, Invader'larla, Evolutionlar'la olacak is degildir. Orta yol dediginiz, medium output olarak ilgili markalarin sitelerinde bahsi gecen urunlerdir. Benim tercihim vintage outputtan yana olurdu kesinlikle her durumda, ancak burada harbi bir "bence"lik soz konusu.
Benden manyetik tavsiyesi isteyen kisiler genelde hep ayni manyetikleri istiyor. Ya boyle Paf Pro, Evolution, Tone Zone tarzi DiMarzio kitlesi olur, ya da EMG 81-83-8124r923857 tarzi bir kitle olur. Ama kimsenin aklinda belli bir ton olmaz. Insanlara ne istiyorsun diye sordugumda ya iste 30 tane grubun tonuna yaklasmak istiyorum diyorlar. Bu tarz bir probleme bu kadar kolay cozum bulunamaz, bulunamamali. Hatta genelde bu gitara hangi manyetik gider diye soru kesilip atilir. Beni mi sinamak istiyorlar, ne?
Manyetik konseptine, wax potted, hand-wound, alnico 2,3,4,5 gibi konseptlere girmek istemiyorum. Onu siz kendiniz yeri gelince baskasindan ogrenirsiniz.
Gitariniz su anda uygunsa baslayabiliriz. Gitarlardan gelen stok manyetikler orta cikisli olup (black metal canavari gitarlardan bahsetmiyorum) genelde her tarza belli kisitlamalarla gidebilecek $ekilde olur. Yani stok manyetikler sizin ne yapmak istediginizi ogrenmenize dair sizlere daha faydali olacaktir.
Bir trend alip basini goturmus, o da herseyin bir gozden gecmesi gerekmesine ragmen tum odagin manyetiklerde olusmasi. Gitaristler hakikaten manyetikler konusunda manyaktik olmuslar (hehehe). Adamin manyetikleri kullandigi amfiden daha pahali. Yahu boyle sacmalik olabilir mi?
30 dakika onceden dedigim gibi gitar ve amfiniz cirilciplak kaldigi muddetce tonal yelpazenizin ne oldugu konusunda bir bilgiye sahip olabilirsiniz. "Iyi ton" konsepti, olabilecek en az ekipmanla gerceklenir. Benim gitarim ile amfim arasinda tek bir true bypass pedal var. Yani yok gibi birsey. Efekt cevriminde (fx loop) ise tek bir delay pedalim var, o true bypass olmasa da olur neredeyse hep acik kaldigi icin. Bu durumda amfim ile hoparloru arasina girdigim attenuator benim tonumun %50'sini kalas ediyor. Hersey aslinda belli birseyden taviz vermek uzerine dayali. Siz tavizlerinizi cok verdiginizde isler sacmalamaya basliyor. Amfisi ile gitari arasinda sahip oldugu 10 pedali baglayan bir kisi tanirdim (ben). Kendisi birseyden anlamazdi merak etmeyin. Vox amfimi alinca kabin vs sagolsun, pedallarimin ne kadar goturulerinin oldugunu cok kotu fark ettim. Nasil mi? 10 tane pedal hepsi kapali amfime takarak caldim. Sonra aldim jaki direk amfiye taktim. Hahaha sanki birileri dalga geciyor! Bu kadar farki ben ne ara nasil kacirdim!
Aklinizda olsun diye diyorum. Kullanmadiginiz veya nadir kullandiginiz veya o gun kullanmayacaginiz pedallari sirf pedal boarddan cikartmasi zor diye orada tutmayin. Clean calacaksaniz direk iptal edin pedalboardinizi. Farki duyarsaniz elbet pedallarinizdan tiksinme ihtimaliniz artabilir. Uyarmadi demeyin.
Bu yuzden elimdeki tek distortion ve 2 kanalli basit amfimi olabilecek en iyi verimde kullanmaya ozen gosteriyorum. O araya eklediginiz coplerden gercekten bir bugday olmuyor.
Devami penadan sonra..
Esen kalin.
Yunus Erkaya
Not:Alıntıdır.
Ayrıca bu videoyu izlemenizi tavsiye ederim.