Tanıtım ve soru

Sayın Hocam Merhaba,

Ben Ankara Eryaman'dan yazıyorum. Emekli Mühendis olarak halen çalışmaktayım. Uzun yıllardır koro müziği ile ilgileniyorum. Gitar çalmayı seviyorum. İyi bir amatörüm denebilir. Derslerinizden çok faydalandım. Şu ana kadar üye olma fırsatım olmadı. Bilgi paylaşımlarınız çok değerli. Çok teşekkür ederim. Soru için doğru yerde miyim bilmiyorum ama sorumu aşağıda yazdım.

Diyelim ki şarkının tonu C, Solo çalacağımız zaman normalde arızalı bir nota çalmamamız gerekiyor diye düşünüyorum. Fakat C tonun aldığı akorlardan örneğin reminörde arıza var. Solo çalarken şarkı reminörde iken sibemol çalmak kuralları bozmuyor mu? Yoksa sadece ilgili akorun 3 lü ve beşlisinde mi gezinmek gerekiyor. Yani şarkı reminörde iken sibemol de değilde re fa la da mı gezinmeliyiz.

Merhaba. Do majör tonunda ikinci derecenin üstüne kurulan akor re minördür. Doğru. Ama o noktada ton re minör olmaz. Aynı şekilde ton do majörse, üçüncü derecenin (mi) üzerine kurulan akor ise mi minör. Amaa bu, şarkı mi minörün üstündeyken ton da mi minör olur veya re minörün üstündeyken ton da re minör anlamına asla gelmez. Ton siz istemediğiniz sürece do majörde kalmaya devam edecek. Çünkü, o re minör akoru, re minör dizisi üstüne kurulmuş bir re minör akoru değil, re dorian (Yani do majör tonunda re'den re'ye gittiğinizde ortaya çıkan dizi, do majör dizisinin 2. modu: re mi fa sol la si do re) dizisi üstüne kurulmuş bir re minör akoru. Bahsettiğimiz akorlar tiradlar bu arada. Altılı, yedili vs. farklı akorlar olsalardı, doğal minör dizide ortaya çıkacak olan akorlardan farklı akorlar elde edecektik. Eğer do majör tonunda mi minör akorunu çalsaydınız, bu da mi minör dizisinin değil, mi phrygian dizisinin (Do majör dizisinin 3. modu: mi fa sol la si do re mi) üstüne kurulmuş bir akor olacaktı. Dizileri incelerseniz içerdiği seslerin do majör dizisiyle aynı olduğunu fark edeceksiniz, buradaki nokta notaların sıralanışı. Eğer do majör dizisinde örneklerini verdiğim modlarda nota aralıklarını incelerseniz, minör diziden farklı olduğunu fark edeceksiniz. Yani kesinlikle minör dizi değiller. Başlangıç için kafa karışıklığınızı giderebileceğini düşündüğüm bilgiler vermeye çalıştım ama böyle anlatılıp geçilecek konular değil tabi. Buraya kadar soru işaretlerinizi giderebildiysem biraz, daha fazlası için modları araştırmanızı tavsiye edebilirim. (Akor re minörken hangi notalarla solo çalmanız gerektiğiyle ilgili sorunuza istinaden.) İyi çalışmalar.

Harika bilgi
Çok teşekkürler.
Yani herhangi bir tonda çalınan şarkıya solo yazılacağı zaman modlar her daim devrede olacaktır. ton dışındaki bir ses kullanmak armoni kuralları dışındadır. O zaman Do majör dizisinin (örnek) alabileceği akorlar sayılırken Reminör dendiğinde aslen o re dorian dır. ya da mi phrygiandır, Fa Lydian, sol mixolydian, la eolian, si locrian dır diyebiliriz. Kafa karışıklığı yaratmasın diye mi acaba şimdiye kadar böyle söylenmiyor.?

Tonu oluşturan dizinin akorları yine aynı notalardan oluşacaksa şarkının solosu da sadece tonu oluşturan dizi notalarından ibaret olacaktır. Reminörde iken redorian dizisi kullanılacaksa zaten redorian dizisi notaları da do majör tonu dizisinin notalarıdır. Reminörde de olsak mi minörde de, Fa majör, sol majör, laminör SiDim de de olsak soloda domajör dizisi notaları kullanılacak diye bir şey ortaya çıkmıyor mu? :\

Evet modlar devrede ama mantığı kavradıktan sonra sürekli düşünmeniz gereken bir mevzu olmuyor, istediğiniz yere çekip modifiye edebilirsiniz. Ton dışında ses kullanmak kural dışı olabilir ama yanlış değil, blues tarzı bunun için güzel bir örnek olabilir. Do majör dizisinin alabileceği akorlar arasındaki re minör, doğru ifade ediliyor, orada bir yanlış yok. Bahsettiğimiz Re dorian dizisi söylediğim gibi Do majör dizisinin ikinci derecesi olan re sesinin üstüne kurulu dizi. (re mi fa sol la si do re). Doğal re minör dizisinden tek farklı 6. derecesindeki sesin bemol olmaması.(re minör dizisinde si bemol, dorianda si). Üç sesli akorları 1. 3. ve 5. seslerden kurduğumuz için, re minör dizisinde de, re dorian dizisinde de elde ettiğimiz ilk akor re minör akoru. Do majör tonunda re minör akorunun üstüne solo çalmak istediğinizde re minörden tek farkı altıncı derecesi si bemol yerine si olan diziyi kullanırsınız. Ama kullanmam derseniz, mesela si yerine si bemol kullandınız, tonunuz o seferliğine değişmiş olur (do re mi fa sol la si do yerine do re mi fa sol la sibemol do). Hala majör karakterli bir dizi, ama gördüğünüz gibi değişti. O artık bir Do mixolydian. Sonra si kullanmaya devam ederseniz, Do majöre geri dönmüş olursunuz.

İkinci soruda değindiğiniz kısımı anlatmaya çalışmıştım. Doğru. Dizide 7 farklı akor var ama hepsi de dizinin içerdiği seslerden kurulmuş sizin de gördüğünüz gibi. Çalarken do majör tonundan hiç çıkmayacağım diyorsanız, evet tüm akorları do majör dizisi seslerinden oluşturacaksınız ve çalacağınız sololarda da sadece do majör dizisinin sesleri bulunacak. O an çalınan akora göre, solo çalarken üstünde duracağınız derecelere karar vermeniz gerekiyor. Ama en düz şekliyle, Do majör tonunda eğer akor Re minörse Re dorian, Fa majörse Fa lydian vs. Bu tabii ki kural değil, çalan akoru kök kabul edip illa o mod üstünde geziniriz diye bir şey yok. Ama uyumu fark etmeniz açısından önemli, gitar üstünde çalışıp anlamanız böyle çok daha kolay olur. Daha sonra kurallara bağlılığınızı azaltabilirsiniz. Eğer daha önce yeterince üstüne düşmemişseniz, nota aralıklarıyla ilgili biraz daha fazla bilgi edinmenizi tavsiye edebilirim, çünkü aynı diziden böyle farklı farklı akorlar elde etmemizin sebebi, nota aralıklarının farklı olması. Ondan sonra da modları daha derin araştırırsanız konu kafanızda iyice toparlanır diye düşünüyorum. Kolaylıklar :)

Tamamdır sayın hocam. Teşekkür ederim.